Bệnh trái rạ (hay còn gọi bệnh thủy đậu) là một căn bệnh nổi ban do siêu vi khuẩn varicella-zoster gây ra. Bệnh trái rạ thường là nhẹ, nhưng có thể gây biến chứng và nhiễm trùng nặng ở trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người lớn và những người có hệ miễn dịch suy yếu.
Số lượng lớn các trường hợp bệnh trái rạ thường xảy ra vào cuối mùa đông và mùa xuân.
Trước khi có thuốc chủng ngừa bệnh trái rạ (thủy đậu), hầu hết mọi người đều mắc bệnh trái rạ trước tuổi thành niên – phần lớn người Mỹ trưởng thành (95%) đã bị bệnh này.
TRIỆU CHỨNG
Bệnh trái rạ có một đặc điểm là ban ngứa, “mụn trái rạ”, thoạt đầu là những vết tròn, rồi trở thành những mụn nước, khô đi và trở thành vảy trong 4-5 ngày.
Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh và thỉnh thoảng sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi.
Người bị nhiễm bệnh có thể bị từ vài mụn trái rạ cho đến hơn 500 mụn trên cơ thể (trung bình là 300-400) trong suốt quá trình mắc bệnh
Đôi khi bệnh trái rạ có những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng hay viêm phổi.
Những trẻ đã tiêm phòng vắc xin vẫn có thể mắc bệnh ở mức độ nhẹ với số lượng ít mụn trái rạ và có thể không có mụn nước.
CÁCH PHÒNG NGỪA
-Tiêm vắc xin là cách tốt nhất để phòng chống bệnh trái rạ và các biến chứng của bệnh này.
- Tiêm phòng 2 liều được đề nghị nên dùng cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở đi, cho thanh thiếu niên và người lớn chưa từng bị trái rạ hoặc trước kia chưa được tiêm chủng.
- Tất cả các trẻ em nên tiêm liều vắc xin đầu tiên từ 12-15 tháng tuổi
- Liều thứ 2 thường được đề nghị cho tất cả các trẻ em từ 4-6 tuổi
- Trẻ em từ 13 tuổi trở lên và những người lớn chưa có bằng chứng đã được miễn nhiễm trước đó sẽ chích 2 liều vắc xin cách nhau 4-8 tuần.
- Liều vắc xin nhắc lại được khuyến cáo cho trẻ em, thanh thiếu niên và những người chỉ mới nhận 1 liều trước đây. Các liều nên cách nhau ít nhất 3 tháng cho trẻ từ 12 tháng đến 12 tuổi, và ít nhất 4 tuần cho trẻ từ 13 tuổi trở lên.
- Thông thường vắc xin sẽ có tác dụng phụ nhẹ như sốt và phát ban nhẹ xảy ra từ 5-26 ngày khi khi tiêm ngừa.
- Bạn không cần phải tiêm ngừa nếu bạn đã mắc bệnh trái rạ. Nếu như bạn không chắc chắn đã mắc bệnh hay chưa, hãy liên hệ trung tâm y tế để được xét nghiệm máu.
- Vắc xin bệnh trái rạ có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa bệnh, đặc biệt ngừa được những trường hợp nghiêm trọng và các biến chứng của nó.
CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH THỦY ĐẬU
Vì là bệnh lây qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp với dịch nốt phỏng nên khi trẻ bị thủy đậu, việc đầu tiên là các bậc cha mẹ nên cách ly trẻ tại nhà cho tới khi khỏi hẳn. Bổ sung thêm vitamin C, nhỏ mũi 2 lần/ngày cho trẻ. Mặc quần áo vải mềm, thấm hút mồ hôi và đặc biệt chú ý tới việc đảm bảo vệ sinh da cho trẻ để tránh xảy ra biến chứng. Giữ bàn tay cho trẻ thật sạch. Khi cần tiếp xúc người bệnh thủy đậu thì phải đeo khẩu trang. Sau khi tiếp xúc phải rửa tay ngay bằng xà phòng. Đặc biệt những phụ nữ đang mang thai cần tuyệt đối tránh tiếp xúc với người bệnh.
Tránh làm vỡ các nốt thuỷ đậu vì dễ gây bội nhiễm và có thể tạo thành sẹo tồn tại lâu dài.
Nằm trong phòng riêng, thoáng khí, có ánh sáng mặt trời, thời gian cách ly là khoảng 7 đến 10 ngày từ lúc bắt đầu phát hiện bệnh (phát ban) cho đến khi các nốt phỏng nước khô vảy hoàn toàn.
Sử dụng các vật dụng sinh hoạt cá nhân riêng: khăn mặt, cốc, chén, bát, đũa.
Vệ sinh mũi họng hàng ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%.
Thay quần áo và tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm sạch.
Nên mặc quần áo rộng, nhẹ, mỏng.
BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH TRÁI RẠ
Thông thường, thủy đậu là bệnh lành tính. Nhưng bệnh cũng có thể gây biến chứng nguy hiểm như: viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan… Một số trường hợp có thể gây tử vong nếu người bệnh không được điều trị kịp thời.
Viêm phổi do thủy đậu, ít khi xảy ra hơn, nhưng rất nặng và rất khó trị.
Viêm não do thủy đậu cũng xảy ra, không hiếm: sau thủy đậu trẻ bỗng trở nên vật vã, kích thích, nhiều khi kèm theo co giật, hôn mê. Những trường hợp này có thể mang di chứng thần kinh lâu dài: bị điếc, chậm phát triển, động kinh v.v…
Người mẹ mắc bệnh thủy đậu khi đang mang thai có thể sinh con bị dị tật bẩm sinh sau này.
